GEBELİK VE ANESTEZİ

GEBELİKTE GÖZLENEN DEĞİŞİMLER VE ANESTEZİ TERCİHİ ?

 
 

GEBELİKTE YAŞANAN FİZYOLOJİK DEĞİŞİMLER ;

Gebeliğin başlangıcı ile organizmada bir takım fizyo – patolojik değişimleri gözlemek mümkündür.

Gebenin en çok etkilenmiş sistem ve organları ; Kalp damar sistemi, solunum sistemi, hematolojik (kan yapısı) sistem, üriner (boşaltım) sistemi, mide barsak ve sindirim sistemi, endokrin (hormonal ve metabolik durumu) sitemi ile,  sinir sistemidir.

Solunumsal değerler normal ve sağlıklı olan bir kişiye göre belirgin olarak gerek fonksiyonel gerekse, parametrelerin değerleri açısından artışın görüldüğü bir durumdur.Bununla birlikte akciğere ait bazı kapasite değerleri azalabilmektedir.

Genel olarak artan dakika solunum işine karşılık, yedek rezerv azalmıştır.Buda oksijenin tüketimini arttıran bir durumdur (gebede rezerv azaldığı için, oksijen yetmezliği daha çabuk gelişir).Doğum ağrıları korku ve heyecanın etkileriyle birlikte solunum yükünü ve sık soluma ihtiyacı ile beyin dolaşımını ve rahim kan akımını bozabilecektir.Bu nedenle ağrısız doğum teknikleri bu handikapı büyük oranda karşılayabilen bir çözüm olacaktır.

Genellikle tüm solunum yollarının mukoza tabakası ödeme eğilimlidir..

Kan hacmi, kalp debisi ve hızı, tansiyon değerleri artışla seyreder.

Egzersizlere direnç azaldığı için ileri aylarda belirgin bir geçici nefes darlığı gözlenebilir.Bacaklarda ödem gelişir.Özelliklle gebeliğin son aylarına yakın kalbe kan dönüşü azalacağı için pozisyona bağlı tansiyon düşmeleri sık görülür (supin hipotansif sendrom). Gebe bu bulguları taşırsa sırt üstü yatmamalı, sağ kalçasına konan destekle sol yanına doğru yatmalıdır.

Gebede ağız – diş sağlığı kolay bozulan bir durumdur. Barsak ve mide hareketleri etkilenir, tonüs olarak azalma görülür. Safra yolları patolojisi ve reflü sık görülebilenlerdendir.

İdrar yollarında enfeksiyon eğilimi artmıştır.Kanda üresi düşer.

Kanın plasma hacmi ½ oranında artar,gebede demir seviyesi düşer.Kanın pıhtılaşma mekanizması normalden farklı olarak etkilenir.

Gebede tiroid ve pankreas bezleri en çok etkilenen hormonal bezlerdendir.Gebede şeker yüklemesine verilen cevap ,gebe olmayanlara göre patolojik açıdan daha yüksektir.

Bu fizyo-patolojik değişiklikleri içeren bir gebede doğum, normal vajinal yoldan yada sezeryanla sonlanacaktır.İşte burada en çok sorulan soru da seçilecek anestezi tekniğidir (bu nedenle bu konuya bir kere daha değinmek istedim !)

Gebeliğin doğumla sonlanmasında anestezinin seçiminde :

·      Anne için en güvenilir
·      Bebek için en az zararlı
·      Başta kadın doğumcu ve anesteziste en iyi çalışma imkanlarını verir konumda olabilmeli
·      Anestezistin tecrübeli ve iyi olduğu durumda belirlenen bir teknikle uygulanabilir olması en ideal yaklaşım olacaktır.. Anestezi, genel veya bölgeseldir (epidural & spinal)..

 

 GEBELİKTE ANESTEZİ UYGULAMALARI

Genelde cerrahilerde ve anestezi uygulamalarında yalnızca hastanın kendisi düşünülürken (güvenliği,elverişli cerrahi koşulları gibi), obstetride = gebelik cerrahisinde, anneye ek olarak bebek (fetus) de düşünülecektir.

Tıpta kullanılan ilaçların büyük bir bölümü fetusa direkt yada dolaylı yoldan etki edebilirler.Yine annede meydana gelebilecek bazı sorunlarda diğer negatif etki faktörlerini oluşturur.Kullanılan ilaçların (anestezikler dahil) bir çoğu direkt fetusa etkisinin (depresyon gibi) yanında, özellikle uterusa = rahime vede rahim-eş (plasenta) dolaşımınada indirekt negatif etkileriyle istenmeyen sıkıntılara neden olabilmektedir.

Gebeler doğuma ait olmayacak diğer nedenlerden dolayı, gebeliğin bir döneminde istemeselerde cerrahi bir girişime maruz kalabilirler.Başta travma ve acil diğer girişimler (ki bunlardan biri apandisittir, safra taşıdır) nedeniyle ameliyat olabilmektedirler.Bu girişimlerde anne ve bebekle ilgili oluşabilecek sorun ve sıkıntılara neden ; cerrahinin etkisinden çok buna neden olan hastalığın kendisinden kaynaklanmaktadır.

Gebelikte fizyolojik değişikler doğum sonrası en az 6 haftayı (lohusalık) içine aldığından, bekleyebilir bir cerrahi girişim bu tarihten sonrasına ertelenmelidir.Cerrahi ve anestezi uygulamaları ile ;doğumsal bir anomali, ölü doğum ve erken doğum gibi oluşabilecek sıkıntılarda belirgin bir yüksek artış gösterilememiştir.

Burada bilinmesi gereken en önemli konu ;  Bebek üzerine anestezik ajanların etkisinden ziyade, annede yaşanan bazı olayların (annenin oksijensiz kalması, kan ve sıvı eksikliği, tansiyon düşme ve aşırı yükselmeleri, stres, travma ve cerrahi manüplasyonla ) yaşanacak olumsuzluklarda en sık neden olarak ortaya çıkmasıdır.

Herhangi bir anestezik ajanın birbirine üstünlüğü kesin olarak gösterilmemiştir.Mümkünse bebek organlarının tamamlanma aşaması olan, gebeliğin 15– 56 .ıncı günlerinde vede bebeğin santral sinir siteminin gelişiminin tamamlanmakta olduğu 7 – 9. aylarda anesteziden kaçınılması uygun olacaktır.

Spinal veya epidural anestezi dahi, anne adayında işlem sırasında olası bir tansiyon düşme nedeniyle, fetusta olumsuzluklara neden olabilir.

Bekletilebilir yarı acil vakalar gebeliğin 2.inci yarısına ertelenmeli ve mümkünse şartlara göre bölgesel anestezi / epidural veya spinal anestezi tercih edilmelidir.Son zamanlarda cerrahi ve anestezi girişimlerinde fetal monitörizasyonunun = fetus kalp sesi dinlenmesi kullanılabilir olduğunu da belirtmek gerekir.

 

AĞRISIZ DOĞUM

 
Genel ilkeler :

Her gebe kadın, doğumun kolaylaştırılabilmesi için mevcut yöntemleri, ile yan etkilerini ve risklerini bilmelidir.Yöntemin belirlenmesinde zorlayıcı faktör (tıbbi açıdan) bulunmuyorsa karar gebeye ait olmalıdır.İkna edilme olmamalıdır !

Obstetrik durum ve ağrının durumu, seçilen anestezi yöntemini değiştirebilir.

Genel anestezi ve bölgesel teknikler (spinal-epidural) ağrı ve ameliyat için ayni derecede uygundur.

Şiddetli doğum sancısı, rahim ağzı açılma yetmezlikleri–düzensizlikleri, gebelik toksemileri (preeklampsi), makat gelişleri, ikiz gebelikler, annenin tıbbi hastalıkları (diabet, akciğer ve kalp sorunları) epidural tekniğin tercih sebeplerindendir.

Ağrısız doğum takibindeki ve kateterli olan hasta da; gereğinde cerrahiye (sezeryana) gittiği zamanda ayni teknikle anestezi uygulanabilir olması büyük avantajlarındandır.

Uygulanmaması gereken durumlar spinal anesteziyle benzerdir.
Yayınlar epidural teknikle doğumun ilk evresinde ve sonraki evrede bebek üzerine olumsuz olmayan, az uzatıcı etkileri olduğu yönündedir.

Ağrısız doğumda ayrıca spinal anestezi, genel anestezi, damardan ilaç uygulama, TENS (cilt üzerinden düşük akımlı elektrik uyarısı) teknikleri de uygulanabilmektedir.

Sıklık açısından  ağrısız doğumda en fazla epidural anestezi tekniği kullanılmaktadır.

 

Normal doğum üç evreden ibarettir:

1-Açılma dönemi (Dilatasyon). Bu süre tüm doğum sürecinin ¾ zaman dilimini içerir.

2-Bebeğin çıkışı –doğum –

3-Halas (Plasenta-eş – çıkışı) ile doğum eylemi tamamlanır

ve ortalama olarak; ilk doğumda 6-9 saat ; sonraki doğumlarda 3-5 saatlik süreleri içine alır..

Rahim kasılmaları düzenli hale geldiğinde ve doğum ağrıları tam oturunca ağrısız doğum için bu teknik uygulanır. Buda rahim ağzının yaklaşık % 60-70 incelip, rahim ağızı açıklığının 4 cm’e ulaştığında, yani sancılar annede rahatsızlık vermeye başlayınca uygulanır..

 
 

AĞRISIZ DOĞUM ÜZERİNE BİR KAÇ NOT :

 

SAYIN ANNE ADAYLARI ,

AĞRISIZ DOĞUM & EPİDURAL ANESTEZİ İLE İLGİLİ PEK ÇOK WEB  SİTESİNDE MAKALELER, DÖKÜMANTASYONLAR MEVCUTTUR. BU TEKNİĞİN UYGULAMA ŞEKLİ ve KARARI AÇISINDAN YALNIZCA ANESTEZİ DOKTORU İLE HASTAYI (ANNE ADAYINI) BAĞLAYAN BİR DURUM OLDUĞUNU SAKIN UNUTMAYIN.

 
PEK ÇOK GEBE HASTAMIZ, EHLİ OLMAYAN KAYNAKLARDAN OKUDUKLARI İLE BIRAKIN RAHATLAMAYI, ÇÖZÜLMEMİŞ ENDİŞELERİ VE ŞARTLANDIRILMALARI  SONUCU, YANLIŞ YÖNLENDİRMELERLE HEM KENDİNE HEM –  EKİBE YARARLI OLAMADIĞI GİBİ, OLUMSUZ ETKİLERİYLEDE ZARAR VERMEKTEDİR.

 

BU SEBEPLE KONU ANESTEZİYE AİT OLDUĞU İÇİN, HASTALARIMIZ OPERASYON ÖNCESİ DÖNEMDE ANESTEZİ UZMANI İLE GÖRÜŞÜP, BEKLENTİLERİNİ VE ENDİŞELERİNİ MUTLAKA PAYLAŞMALIDIR.

 

BÖLGESEL YÖNTEMLER VE AĞRISIZ DOĞUM,
ZAMAN ZAMAN HASTALARIN AKLINDA, SIKLIK İLE UYANIK OLARAK BEBEĞİNİ HEMEN GÖRME-ELE ALMA AVANTAJI ANLAYIŞIYLA ANGAJE EDİLMEKTE, GENEL ANESTEZİ KORKULARININ YAŞATILMAYACAĞI GİBİ,  TOZ PEMBE RÜYA BİÇİMİNDE HASTALARIMIZA SUNULABİLMEKTEDİR.

 

TAM BİLGİLENDİRİLMEDEN BU TEKNİKLERİN KABUL GÖRMESİ, ÖZELLİKLE SONRASI DÖNEMDE BAZI SORUNLARI DA BİRLİKTE GETİREBİLMEKTEDİR.

 

UYGUN HASTA, UYGUN ZAMANLAMA ( acil olmayan girişimler ) VE DİĞER KOŞULLARIN SAĞLANABİLDİĞİ DURUMLARDA , UYGULAMAYA AİT SORUN VE SIKINTILAR DA MEVCUT DEĞİLSE ÖNCEDEN KONU İLE BİLGİLENDİRİLMİŞ BİR HASTADA  BU TEKNİK  SAĞLIKLI VE KONFORLU OLACAK BİR ANESTEZİ YÖNTEMİDİR!

 

İNTERNETTEN OKUDUKLARINIZLA, KOMŞU VE ARKADAŞLARINIZIN, KENDİLERİNDE YAŞADIKLARIYLA KARAR VERMENİZ  HERZAMAN UYGUN OLMAYABİLİR.

 
UYGULANABİLİR TÜM ANESTEZİ TEKNİKLERİ, HASTALIĞA VE KİŞİYE ÖZELDİR.
 

 LÜTFEN ÖNCE VE YALNIZCA KONU İLE İLGİLİ BİLGİYİ ,
OPERATÖR DOKTORUNUZUN DOĞRU YÖNLENDİRMELERİYLE KESİNLİKLE VE ALTERNATİFSİZ KENDİ ANESTEZİ UZMANINIZDAN ÖĞRENİN!..

 

SAĞLIKLI , HER KOŞULDA SORUNSUZ VE AĞRISIZ DOĞUMLAR SİZİN OLSUN..

 

*  *  *

 

SEZARYEN (SEZERYAN) İLE DOĞUM

 

 

Uyarı ! : Lütfen allta yer alan videoları izlemeden önce açıklamalı notları okuyunuz…

Sizlere aşağıda sunacağım görüntüler modern tıbbın, gerek anne gerek ise bebek hayatını kurtarabilen olağan bir tıbbi girişime, yani “sezeryan = sezaryen ” ameliyatına aittir.İdeal olan gebeliğin doğal yolla yani vaginal doğum ile sonuçlanmasıdır.Her hekim hastasını cerrahi bir riske atmadan doğumun sorunsuzca sonlanması tarafındadır.Tıbbi gereksinim var ise (anne ve bebek yönünden) doğum, cerrahi olarak sonlandırılacaktır.Keyfe keder; ne anne adayının nede jinekolog’un sezaryen ile doğumu sonlandırma isteği (kararı) olmamalıdır, olamaz da!.

Bizler için rutin olabilen bu olay, başta bebek bekleyen anne adaylarında ve izleyicilerde karmaşık duygular uyandırabilir.Özellikle bayanlarımız kendilerini bu durumda görmek istemeyebilir !.

Ancak unutmayın bu tıbbi girişim, hekim tarafından o kadar kolay verilebilen bir karar değildir.

Halk arasında yok daha çabuk gebelik sonlanıyor – doğum sancısı fazla çekilmiyor, yada daha rahat ve özellikle estetik (genital) açıdan sorunsuz oluyor gibi düşünceler mevcut olabilmektedir.Bunlar sezeryanın uygulanabilir kararlarından olmamalıdır.

Her tür tıbbi girişimin kendine ait riskleri ve sorunları tabiki vardır.Sezeryanında bir operasyon olarak sıkıntı ve sorunları olabilmektedir.Bunlar diğer cerrahi girişimlerden fazla gözlenilebilen sıkıntılar değildir.Unutmayın  Gebelik; Fizyolojik ve doğal bir olay olabildiği gibi, anne adayının pek çok sistem ve organını etkileyebilen, altta yatan gizli hastalıkları ve patolojileri körükleyen, açığa çıkaran bir süreçtir.Zaman zaman can sıkıcı sonuçlar görülebilmektedir!

Aşağıda yer alan  görüntüler sizleri ve özellikle anne adaylarını sakın korkutmasın ! Bir safra kesesi ameliyatına nasıl bakıyorsanız bu da benzeri bir tıbbi girişimdir < bazılarınızın “hadi canım sende” dediğini anlar gibiyim 🙂 >

Şimdi size kısaca sezeryana alınacak bir gebenin başından neler geçmekte aktarmaya çalışayım ;

 

Sezeryan için anestezi hazırlıkları nedir ?

Anlatılacaklar genel olarak her hastanede yapılabilen ortak işlemler ve hazırlıkları içerebilen (genelde yapılan) uygulamalardır.

Miyadı gelmiş olan (gebelik süresi beklenilen yaşa ulaşmış =  genelde  40 gebelik haftasına ulaşılması hedeflenir) gebeler ;

Pek çok merkezde operasyon öncesi gece hastanede yatırılmadan, planlanan saatten 3-5 saat öncesi yatış işlemlerini yapar. Öncesinden gebelik takibi boyunca yapılmış olan (gereklilik  arz eder !) ve son tedkik ve sonuçlarıyla dosya işlemi tamamlanmış olarak ameliyat saatini bekleyecektir. Genel olarak arzu edilen, hastanın anestezi doktorunu hastane yatışı olmadan önceki günlerde karşılıklı tanışma ve öykü alma işlemleri ile karşılaşması olacaktır.

Baazen bu olamaz ve ne yazıkki istemesekte ameliyat masasında, yada son dakikalarda tanışma olur.Haberli iseniz unutmayın cerrahi saatinden en az 6 saat öncesi su dahil bir gıda almamış olmanız gerekecektir !

Önceden belirlenmiş olan anestezi tekniği her gebelik sonlanmasında uygulanamayabilir.Kendinizi bir anestezi tekniğine (genel yada epidural) şartlamayın!.
Ya hasta servis odasında damar yolunun açılması ile (serum takma) yada bu işlemin ameliyathanede tarafımızdan yapılması ile anestezi ön hazırlıklarımız başlamış olur. Her iki anestezi tekniği için ön hazırlıkları ortaktır. Ameliyathaneye alınan hastanın kalp atımları için göğsüne elektrotlar yerleştirilir (EKG – monitörü), tansiyon değeri alınır, kandaki oksijen seviyesini belirleyen ve parmaktan bir mandalla (acı vermez) oksijen saturasyonuna bakılır.Eğer bölgesel bir anestezi uygulanmış ise tekniği takiben ameliyatmasasında, genel anestezi uygulanacak ise masaya alındıktan sonra ; cerrahi ekip tarafından sterilite için batın (kasıklarının altından-göğüs kemiğine kadar olan büyük karın cildi alanı ) antiseptik solüsyonla boyanır (baticon). Bu biraz soğuktur ve size biraz üşüme hissi verebilir. Takibinde steril kompreslerle örtülürsünüz.Tüm bunlar genel anestezi uygulanacak ise –  uyanık olarak yapılanlardır, ağrılı işlem değildirler.Tüm bu hazırlıklar bebeğin anesteziden etkilenmemesi içindir.

Eğer bölgesel bir anestezi uygulandı ise (spinal & epidural) siz kısa sürede cerrahiye hazır durumdasınızdır.Unutmayın burada uyanıksınız ama dokunma duyusu kalkmadan yalnızca ağrı duyusu  kalkacaktır. Yani siz bazı işlemleri hissedersiniz (dokunma, çekme vs ..bu size ağrı vermez !, endişelenmeyin)

Genel anestezi uygulanmakta ise ; açılmış damar yolunuzdan bilinç kaybı oluşturacak ajanlar verilir.Yaklaşık 20-30 saniyede bilinciniz kapanır.Sonrası bizim işimizdir. Sizin film şeridiniz ortalama 20-40 dakikalığına-cerrahi süresince kopmuştur..Hazırlıklar biter ve genel anestezi sonra başlar, heyecanlanmayın uyumadan ameliyat başlamayacaktır !

Cerrahi işlemler bitmiş ve siz ayılma odasında yada takibi yakından olabilen servisinizde (ister genel anestezi ister bölgesel anestezi uygulansı ) anestezinin güvenli olarak sonlandırılmasından itibaren, ortalama  1 – 3 saat için anestezi ekibince yada servis hemşirelerince  (bir sorun oluşmaması açısından) yakından izlenirsiniz.

Operasyon sonrası eğer epidural kateter varsa zaman aralıklı yada sürekli pompa (hasta kontrollü analjezi) yöntemi ile ağrınız için tedavi programı uygulanır ( genelde 18-36 saat yeterli olacaktır, sonrası ağızdan alınan ağrı kesicilerle  sağlanır).

Yok kateter uygulanamadı ise adaleden yada damar yolundan benzer tekniklerle ağrı kesicilerle ağrınız için tedavi yapılacaktır, endişe duymayın..

Anestezi ve cerrahi sonrası yaklaşık olarak 6 – 12 saat sonra doktorunuzun kontrolü ile ağızdan gıda almaya başlar duruma geleceksiniz.Bu süreçte beslenme ve sıvı ihtiyacınız serumla sağlanacak ve ağızdan sıvı almayacaksınız dikkat !.ağız kuruması mevcut ise, yutmamak koşulu ile dudaklar ıslatılabilir..Genel anestezi ugulandı ise boğazınızda 36 saate kadar sürebilen bir batma, gıcıklanma, tahriş hali beklenebilir bir durumdur. Merak etmeyin..Gerekirse boğaz pastili, mentol tarzı tabletler ile çözüm bulabilirsiniz.

* Aşağıda yer alan video görüntüleri tıbbi  bilgilendirme amacındadır. Etik kurallar dahilinde hastaların bilgileri dahilinde onayları alınmıştır. Ameliyatlar alanında deneyimli uzman operatörlerler tarafından yapılmaktadır. Doğum sırasında (rahmin açılması ve su kesesinin <amnion kesesi> açılması ile kan dahil yaklaşık 500 ml kadar kanlı sıvı boşalır. Bu tamamı ile kan değildir.Sezaryen normal koşulları ile kanamalı bir cerrahi değildir! )

Bu görüntülerin farklı bir amaçla bir başka web sitesi yada benzeri şekilde kullanımı uygun olmayacaktır !..

 

Video .1 / Video.2

 
 
 

– Sayfa Başına Dön –

önceki sayfa | sonraki sayfa