ÇOCUKLARDA ( PEDİATRİK ) ANESTEZİ UYGULAMALARI
Erişkinlere uyguladığımız anestezi benzer şekilde çocuk hatalarımızada uygulanmaktadır.Gerek genel anestezi gerekse bölgesel anestezi şeçenekleri çocuklarımız içinde bir bakış açısından ilke olarak aynıdır.Ancak; Pediatrik olgularda müdahale ve yönetim; erişkinlere göre tamamen farklı detaylara dayanır. Bu detayları oluşturan temel etken ise, onların kendilerine has özellikleridir.Pediatrik vaka, erişkin muammelesine doğrudan tutulamaz.Pediatrik hastalarda kilo başına düşen vücut yüzey alanı daha geniştir.Haliyle ciltlerinin ince oluşu ve düşük yağ miktarları ile birleşen bu özellik ısı kayıplarını ciddi anlamda artışa sürüklemektedir (özellikle ameliyathaneler). Şayet bu hipotermi<vücud ısısında düşme> engellenmezse çok ciddi sıkıntılar meydana gelmektedir. 2 yaşından büyük çocuklarda artık karaciğer ve böbrek fonksiyonlarının gelişimi tamamlanmıştır. Protein, yağ ve kas değerleri, erişkinlere yaklaşmıştır.
Çocuklarda cerrahi süreç, kendileri ve aileleri için genelde hoş olmayan ve zor deneyimleri içermektedir. Bu süreçteki çocuk, anksiyete (gerginlik) ve stresi oldukça yoğun yaşar. Çocuğun ameliyata yeterli hazırlanması, onunla etkili iletişimin kurulması ve gereken duygusal desteğin çocuğa verilmesi; ameliyattan olumlu sonuçların elde edilmesine katkıda bulunacak ve aynı zamanda ailenin de bu hazırlığa katılması ile ailenin kültürü, ameliyata dayanma gücü, önceki deneyimleri konusunda da bilgi edinilmesine yardımcı olacaktır.
Çocuklar doğum – yaşlarına göre 3 farklı bölüme ayrılır
- 0-28 gün :yeni doğan dönemi
- 28 gün-1 yaş :bebeklik dönemi
- 1-12 yaş :çocukluk dönemi
Son yıllarda eskiye göre artmış oranlarda ; Uygun hasta, cerrahi ve tecrübeler ile bölgesel anestezi de (spinal, kaudal anestezi = epidural anesteziye benzer belden değil kuyruk sokumu kemiğinden yapılan bir yaklaşım biçimidir) uygulanmaktadır.
Çocuklarda endişeyi ve korkuyu azaltmak hekimler kadar ailelere (bana göre daha fazla oranı ile), anne babalara görev düşmektedir. Eskilerden çocuklarımıza büyüklerin korkutmak amaçla söylediği “bak iğne yapılır , doktor amca haaa…iğne yapar” benzetmeli yaklaşımları günümüzde sorun olarak hala görmekteyiz.Artık sağlık açısından çocuklarımıza bizleri ve sağlık çalışanlarını öcü olarak göstermekten kaçınmalıyız.
Çocuğa hastalığı ve cerrahi girişimi ile ilgili, hatta anestezi uzmanı ile görüşülerek yapılacak anestezi uygulaması anlaşılır, çocuk için uygun bir dille yaklaşılarak anlatılmalıdır.Sağlık personeline, aileye ve çocuğa güven bu uygulamanın temelidir.Bu yaklaşım çocuk için iyi bir rahatlatıcı, sakinleştirici etkisi ile olumlu olacaktır.
Çocuğa ait tüm yaşanmış tıbbi sorunlar (hastalıklar,alışkanlıklar,alerjik durum vs.) aile tarafından hekimlere aktarılmalıdır.
Genelde ateşli burun akıntılı, hapşırıklı benzeri enfeksiyonla özdeşen belirtilerin ameliyat ve anestezi öncesi olmaması istenir. Bu durumda uygulanan anestezi ve cerrahi girişimlerde eğer cerrahi acil olmuyorsa, çocuk için istenmeyen zararlar gelişebilir.
Anestezi öncesi 1 yaş altı bebekler en az 4 saat, daha büyükler 6-8 saat tam aç bırakılmalıdır.Bilginiz dışında yanlışlıkla bu süre içinde yenebilen ve içilen gıdalar ciddi bir sağlık sorunu olabilir, lütfen doktorunuzu uyarın ! Bu süre için süt hariç bazı sıvılar (su, posasız meyve suy ) son 2-3 saate kadar verilebilir.Bunu doktorunuza danışın !.
Mutlaka ailesinden alınan ve bilmediği ortama (ameliyathaneye) alınan çocuk başlangıçta ürkecektir.Huzursuz olup, ağlayabilecektir.İyi hazırlanan çocuklarda bu durum kısa sürede tolere edilmektedir. Anestezist uygun görürse bu ameliyata alınma öncesi transferde, çocukta sakinleştirici etkili ilaçları burundan, makattan, ağızda , damar yada kalçadan uygulayabilir (sedasyon).
Ameliyathaneye alınan çocuk eğer iyi hazırlanmış ise, damarına girilerek 20 sn. de ilaç ile hemen uyutalarak cerrahisine geçilebilmektedir. Bazen küçüklerde bu gerçekleşemez, damar girişimine müsaade etmez. Bu durumda bizde diğer alternatifi uygularız. Maske ile genel anesteziye geçeriz. Genelde çok rahatsızlık vermeyen buharlaşabilen anestezik ajanı bir maske yardımı ile çocuğa koklatarak (balonla solutarak) uygularız. Buda yaklaşık 1 dk. içinde uyku meydana getirecektir.Anestezik ajanın kokusu bazı çocuklarda rahatsızlık verebilir. Damar yolu bu açıdan bir avantaj sağlıyor görünecekse aile iğne – damar yolunu çocuğuna önceden anlatarak ikna yolunu seçmelidir.
Modern anestezik ajanlar tekrarlarıyla çocuklar için zararlı değildir.Kalıcı bir hasar rutin uygulama koşullarında gözlenmez.
Ameliyat sonrası gelişen ağrı için değişik ilaç ve uygulamaların seçilebileceğini de unutmayın..
Ebeveynlere küçük bir uyarı ! : Yaşamsal risk olarak zaman zaman bebeklerimize ve çocuklarımıza ( 1 ay -7 yaş) “yabancı cisim yutma” ları sonrası müdahil olduğumuz çok vaka vardır.Nazar boncuğu, pil, anahtar, çengelli iğne.. bir yığın yabancı cisim ile ya solunum borusu tıkanmakta yada yemek borusu -mide etkilenmektedir.Ciddi risk içeren bu tür müdahalelere maruz kalmamak için; anne baba olarak çok dikkatli olunuz..Süt çocuğunun elinde (ağzında) pil’in ne işi olabilir ki? ..