Suda Boğulmalar, Sıcak Çarpması

 
 

SUDA BOĞULMALARDA / SICAK ÇARPMALARINDA İLK YARDIM

 

Suda boğulan biri için temelde yapılması ilk gereken mağdurun sudan bir an önce çıkarılıp uzaklaştırılması ve gerekiyorsa kalp akciğer canlandırmasının yapılmasıdır.Erken dönemde ilk yapılacak suni solunumdur ( bknz. CPR ).

Uzayacak hayat öpücüğü boğulanda geri dönüşümsüz olayların başlangıcı olabilir..Koşullar gereği ağızdan ağıza yada buruna ilk tercih edilen yaklaşımdır.Hatta bu işleme suda başlanmalıdır.

Vakaların büyük bölümünde erken dönemde kalp çalışmaktadır (gecikilmemiş ise).

Eğer etkili kalp atımı ve dolaşım alınamıyorsa, canlandırmaya kalp masajı da dahil edilecektir.

Eğer boğulan suyu ciğerlerine almamışsa, kalıcı dolaşımsal ve nörolojik belirtiler ortaya çıkmadan etkili bir yeniden canlandırma yapılıyor ise hastanın yaşamla beraberliği umut vericidir.Etkili canlandırma ile bazen bilinç sonradan açılır ! Yani uyku hali kurtarma sonrası beklenen ve sonradan düzelen bir durumdur.

Ama mağdur suyu akciğerlerine almış (aspire etmiş) ise kısa sürede solunum fonksiyonu bozulacaktır.İlk yapılacak etkili suni solunum olmalıdır.Genelde aspire edilen su miktarı başlangıçta azdır.Tatlı su akciğerlerden kolayca kısa sürede emilir..Erken dönemde isek, suyun akciğerlerden boşaltılması için zaman harcamayın ! Hemen suni solunuma geçin !.

Sıklıkla mağdur bilinçli iken suda bolca su içer,midesi dolar ve bilinç kapanınca bunu kusabilir ..Dikkat ! (ikincil boğulma).

Etkili müdahale ile hasta solusa vede bilinci açık dahi olsa, hastada oksijen açlığı devam edebilir. Bu nedenle her boğulma vakası kontrol için mutlak hastaneye götürülmelidir.

Boğulmalarda ölüm ve ciddi sorunlar 2 nedene dayanır (oksijensizlik ve hipotermi = ısı düşmesi)

Soğuk suda boğulmalarda ölümün gecikeceği beklentisi yanlıştır!

 

Boğulmalarda ölümün sebebi ;

1 – Kalbe giden sinir uyarısı ile kalp durur.
2 – Özellikle 20 derece altında gelişen hipotermi ile kalp atımı bozulur (öldürücü aritmi)
3 –Bilinç kaybı ve su yutma ile akciğer fonksiyonu biter.

Not : CPR ( kalp akciğer canlandırmasına  ) detaylar için bakın !

Güneş çarpması yada benzeri olarak “sıcak çarpması” için birkaç not ;

Kızgın güneş altında uzun süre kalanlarda ve daha çok çocuklarda görülen bir yaz hastalığıdır. Şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma ve yüksek ateşle kendini gösterir.
Güneş çarpması, aşırı sıcak sonucu beden ısısını ayarlayan mekanizmanın bozulmasına bağlı gelişen ciddi bir tablodur.Tedavi gecikirse öldürücü olabilir ya da kalıcı zararlar verebilir; bu nedenle güneş çarpmasına karşı önlem alınması büyük önem taşır.

Sıcak / güneş çarpmasının üç ana belirtisi, çok yüksek ateş (41º C’tan fazla), terleyememe ve komaya kadar giden sinir sistemi bozukluklarıdır. Ruhsal durum bozuklukları, uyumsuzluk ve baş ağrısı, sersemlik ve yürümede zorlukla birlikte görülebilecek ilk belirtilerdir. İleri evrelerde bilinç yitimi de olabilir.İlerlemiş sıcak çarpması çok tehlikelidir, tedavi edilse bile hastaların yüzde 20’si ölür. İyileşenlerin sinir sistemlerinde kalıcı hasarlar oluşabilir;

YAPILMASI GEREKENLER

  • Hasta gölge bir yere götürülmeli.
  • Nasıl yapabiliyorsa, hasta çok hızlı bir şekilde soğutulmalı.
  • Vücut sıcaklığını takip edilmeli, sıcaklık 38 – 39º C’ye düşünceye kadar soğutmaya devam edilmeli.
  • Alkollü içecekler kesinlikle verilmemeli.
  • Bilinci ve davranışları normalse içecek bir şey verilmeli.
  • Eğer bilinci yerinde değilse içecek bir şey verilmemeli, boğulmasına neden olabilirsiniz.
  • Kusuyorsa yan yüzükoyun yatırılmalı.
  • Çok acele tıbbi yardım çağırılmalı.
  • Ateş 38º C’a kadar düşürülebilir ama daha aşağı inerse hastanın dolaşım şokuna girebileceği unutulmamalıdır.

Hastayı serinletmenin en iyi yolu soğuk su banyosudur. Güneş çarpmasına karşı en etkili yol güneşten ve sıcaktan korunmaktır. Bu amaçla bedenin aşırı ısınmamasına, güneş altında fazla kalmamaya, sıcakta bol ve serin tutan giysiler giymeye, sıcak iklimde çalışırken fazla su içip tuz almaya dikkat etmek gerekir.

* Sıcak / güneş çarpma makalesi alıntı kaynaklıdır (ntvmsnbc.com)