Kısa Notlar. 1

 
 
 

  • ANESTEZİ YÖNTEM SEÇİMİ

Anestezi yönteminin seçiminde ve uygulanmasında, anestezi ile ilgili olabilecek komplikasyonların tedavisi ve anestezi sonrası bakım anestezi ekibinin ( başta sorumlu hekim -> teknisyen ) elinde olmalıdır.

Birden çok anestezi yöntemi söz konusu ise, anestezist tercih ettiği yöntemi seçer. Ancak seçilen yöntem planlanmış cerrahi işlem ve operatörün çalışma amacına uygun olmalıdır.

Anestezi yöntem seçiminde olanaklarınız ve tecrübeniz seçeneklerin önünde olmalıdır.

 

**

 

  • OPERATİF GİRİŞİM ZAMANINI KİM BELİRLER ?

·  Operasyonun endikasyonunu ve zamanını cerrah belirler

· Girişimin başlangıç zamanı ile tereddüt varsa, cerraha haber verilir. İleri sürülen nedenleri cerrah inceledikten sonra girişimsel işleme karar verilmiş ise siz bilinen anestezi riskine rağmen operasyonun başarılı sonuçlanması için her türlü hazırlığı yapın.
·         Operasyonun yapılıp yapılamayacağı sorumluluğu cerraha aittir
·         Anestezi protokolünde bunlar / endişeler, öneriler vs. yazılı belgelenmelidir.

 

**

 

  • ANESTEZİ RİSK GRUPLARI ( ASA )

Preoperetif vizitte yapılan muayene ve tetkiklere göre hasta doktor görüşmesi sonrası belirlenmeli ve mutlaka dosyaya not edilmelidir.Anestezi Riskini Yalnızca “Anestezist” belirler!..

ASA = American Soc. Of Anesthesia – Anestezi Risk sınıflaması

ASA.1 : Hastanın hiçbir organik , fizyolojik , biokimyasal veya psikolojik bozukluğu yoktur.Cerrahisi dışında sağlıklıdır

ASA.2 : Operasyon nedeni hastalığı yanında fonksiyonel yaşamı bozmayan , gündelik işlerini görebilen , genel durumu hafif yada orta derecede etkilemiş hasta içindir ( kontrollü hipertansiyon gibi )

ASA.3 : Hastanın genel durumu bozuktur.Aktivitesi sınırlıdır.Ancak etkilenme derecesi tam belgelenmemiş hasta içindir.( KOAH ,Geçirilmiş Mİ )

ASA.4 : Hastanın ağır bir sistemik rahatsızlığı vardır.Yaşam sürekli tehdit altında olup , risk altındaki hastayı tanımlar ( böbrek yetmezliği )

ASA.5 : Hastanın sağlığı ciddi olarak bozuktur yada ölüm halinde olan , ameliyat olsada olmasada 24 saat içinde hayatını kaybedecek hastalar içindir.Yaşam şansı çok düşüktür.

ASA.6 : Beyin ölümünde organ nakli amaçla sonradan ilave edilmiş grup içindir.

E : Her grupta acil hastayı belirler.. ASA 2 E gibi..
 

**

 

  • AKCİĞER FONKSİYON TEST DEĞERLERİ ( SOLUNUM TESTLERİ )

 

Bu testler :

·         KOAH – Kronik obstrüktif akciğer hast.
·         İnatçı öksürüğü olan sigara tiryakilerinden
·         Göğüs deformitesi olanlardan
·         Aşırı şişmanlardan
·         70 yaş üstünden
·        Toraks ve üst karın ameliyatı olacaklardan gereğinde istenmelidir.

 

**

 

  • DOLU MİDE VE ANESTEZİ

Tanımlar :

·         6 – 8 süreli aç kalmamış hastalar ( akut batın ve mültitravmalı) hastalarda mide daha geç boşalır ! dikkat ..
·         Atonik mide , ileus
·         Pilor stenozu
·         Obstetrik hastalar
·         Komadaki hastalar
·         Aşırı alkol alımı
·         Uzun süre cerrahisi bekleyen hastalar ( 12 saat sonrası mide sekresyonu artmakatadır )

Bu grup hastalar tok muammelesi görmelidirler..

 

Uyarılar – Açlık süreleri :

·         0 – 6 ay : en az 2 saat
·         6 ay – 6 yaş : 4 saate kadar
·         6 yaş – erişkin : 6 saat
·         Erişkin : 8 saat Tam açlık gerekir.

Anestezi öncesi :

·         Geniş çaplı aspiratör ,çalışır ve hazır durumda olacak
·         Masanın başı aşağı / yukarı fonksiyonel mi ? kontrol edin
·         Ehli bir yardımcı hazırlığı
·         Uygun ,gaytlı ve ebatlı tüpler , bleydi uygun laringoskop

Önlemler :

·         Antasid ? tartışmalı
·         Pre op. 1 saat öncesi iv : 50 mg ranitidin-Ulcuran amp. ( H2 bloker )
·         Pre op. 1 sat önce 1 ampul metpamid ( metaklopramid )
·       Yan yatar pozisyonda gereğinde nasogastrik takmak gerekebilir – uyanık hastada deneyin ( indüksiyonda ise çıkarın ! )
·         3 – 5 dk. pre oksijenizasyon uygula
·         Sellik manevrası için yardımcının krikoid kıkırdağa basması gerekebilir! (aşağıya bakın).


·         Kontrendikasyon yoksa 1,5 mg / kg Listenon uygulayabilirsin
·         Akciğerleri aşırı + basınçla maskelemeyin!
·         Hızlı entübasyon yapın
·         Kafı hemen şişirin
·         Entübasyon sonrası nasogastrik tak!
·         Barsak tıkanmasında-Obstruksiyonda azotu açma!

Laringoskopi sırasında kusma – regürjitasyon olursa tüpü özafagusa yerleştirin, muhteviyatı aspire ettikten hemen sonra trakeya başka bir tüp yerleştirin.

Ekstübasyon : Nasogastriği boşaltın.Hasta uyanık olmalı ve refleksler tam gelmelidir. Yan yatar pozisyon yada baş aşağı durumda ekstübasyon yapılır.

 

  • ASPİRASYON :

·         Kazalarda,  şokta, bilinç kapanmasında daha sıkça
·         Gastrointestinal sistem tıkanmalrında..
·         İntoksikasyonlarda,
·         Özellikle g.anestezi indüksiyonunda..
·         Gebelerde ( obstetride hamile kadınların müdahaledeki en sık ölüm nedenidir! )

Dolu bir mide ölümle sonuçlanabilecek tabloya dönebilir. Kesinlikle dolu mideyi hafife almayın !

 

·         Mide sıvısı PH = < 2,5 , 0,4 mlt / kg > volüm (trakea’ya kaçan sıvı hacmi) ise oluşacak kimyasal Pnömoni’ye (zaatürre)  Mendelson sendromu denmekte ( akut toksik akciğer ödemi + bronkospazm tablosu )..Bu tür vakaların mortalitesi(ölüm oranı) oldukça yüksektir!.
·         Katı madde – gıda aspirasyonu büyüklük ve miktara göre sıkıntı oluşturur ( atelektazi, bronkospazm )
·         Klinik genelde sessizdir!
·         Siyanoz ve akciğerde dinleme de raller vardır
·         Azalmış / kaybolmuş solunum sesleri (oskültasyon)
·         Hipoksi, sonrası metabolik asidoz gelişir.

Akut tedavi sonrası tanı için : Toraks grafisi ( atelektazi, pnömoni, akciğer ödemi, genelde erken bulgu yok ! )

 

Anestezi sırasında ne yapalım :

·         Cerrahi aciliyete göre vakanın ertelenmesi – uyandır !(indüksiyon dönemi!)
·         Trandelenburg
·         Tüm üst solunum yollarını laringoskopi altında temizle – aspirasyon yap
·         Entübasyon ve trakeal acil aspirasyon , gerekirse katı aspirasyonda bronkoskopi
·         Kontrollü + basınçlı ventilasyon
·         % 100 O2 ve PEEP ( pozitif end ekspiratuar pressure )
·         Genişletilmiş monitörizasyon ve kan gazı analizi
·         Sıvı aspirasyonunda trakeal yıkama yapmayın ! , katı ve sıkışana 10 cc. SF ‘ le yıkama denenebilir.
·         Bronkodilatatör ( aminocardol ), steroid ( Prednisolon )
·         Antibiogram olanaklı ise , antibiotik uygulama
·         Kesin yoğun bakımda hastanın izlenmesi gerek
·         Dolaşım çabuk bozulur hastanın yakın takibi gerekecektir..

 

** 

 

  • HATALI ARTER İÇİ ENJEKSİYON :

·         Enjeksiyon yeri yada distalinde (altında) ağrı, geç görülebilir dikkat !
·         Lekeli soluk deri, uçlarda siyanoz ..
·         Periferik nabız alamamak

Ne yapalım ?

·         Kanülü yerinde bırak
·         Ortalama 20 ml SF ile yıkama yap
·         Sonra % 1 lik lidokain – aritmal, yavaşça 20 ml. damar içine enjekte et
·         Kortikosteroid = 75 -100 mgr prednisolon kanül içi, yada damara saatlik infüzyon uygula.
·         Tabi bulabilirseniz trombüs varsa pıhtı eritmek için streptokinaz (anestezist desteği gerekir!,tek başınıza uygulamayın)
·         Gereğinde ağrı için pleksus sinir bloğu (anestezist desteği!)
·         5000 iu. Antikoagulan ( heparin )
·         Gereğinde cerrahi

Dikkat !
·         Arter kanülünü işaretle
·         Dirseğin iç kısmından ven aramada zorlanma ( başka damar ara )
·         Sıvı takıp kontrol edin ve olanaklı ise şüphede kan gazı analizi gerekebilir.

 

**

 

  • BALANS / DENGELİ ANESTEZİ :

·         Kombinasyonlu anestezi de denmektedir
·         İnhalasyon anestezisi + nörolept anestezi bileşenidir
·         Droperidol ( nöroleptik ) yerine midezolam geçmiştir
·         Rejyonal + genel anestezi de ayni ismle adlandırılabilir !
·         Bu yaklaşımda olabilecek yan etki ve sorunların ( dolaşım – solunum vs. ) azaltılması hedeflenir
·         İndüksiyon : Kullanıla gelenler ( pentotal, propofol .. )

Analjezi : Narkotikler ( fentanil , alfentanil .. ) ile,
Hipnoz – amnezi : azot , inhalasyonlar ile,
Kas gevşemesi : Non depolarizanlar ile sağlanır.

·         Uygulamada ameliyat tip ve süresi, hasta yaşı belirleyicidir
·         Son 20 dk. a kadar narkotik ve kas gevşemesi uygulanır, son zaman dilimine bunları eklemeyin !
·         İnhalasyon dozu alışılagelen konsantrasyonun daha azıdır
·       Narkotikler yada hipnotikler ( propofol, dormicum ) aralıklı puşe yada olanaklı ise  doz /kg/zaman olarak infüzyonla uygulanır

·         Mutlaka işlem sonrası anti dot uygula ve hastayı belli süre ayılmada izleyin..
 

**

 

  • N2O – AZOT PROTOKSİTİ BU DURUMLARDA KULLANMA ! :

·         Drenajı yapılmamış pnömotoraks
·         Diafram hernisi / rüptürü
·         Mediastinal anfizem
·         Beyin / perikarda hava girme öyküsü ( pnömoensefalon )
·         Oturur pozisyon gibi venöz hava emboli ihtimali olabilen vakalar
·         İleus ? ( tıkanma tam ve distansiyon varsa açma!)
·         Orta kulak cerrahisi , timpanoplasti ? * relatif kontrendike (kısmen uygulanabilir!)

 
 
 

– Sayfa Başına Dön –

 

önceki sayfa | sonraki sayfa