Kısa Notlar. 3

 

  • ANESTEZİDE YAŞANILAN SORUNLARIN TEMEL NEDENLERİ

 

Anestezik mortalite / ölüm  ve morbidite / komplikasyon nedenleri :

A – Beşeri nedenler

Sıkıntıların en az % 50′ sini oluşturur
·         Eğitim ve tecrübe yetersizliği en sık nedenlerden..
·         Düzeltilebilir ama görülmeyen yapılan beşeri hatalar neden olabilmekte..

Dikkatsizlik, acelicilik, önemsememe, sıkılma, dikkat dağılımı, yorgunluk önde gelen etkenlerdir
·         İlaçların karıştırılması, yanlış değerlendirme, etki altında kalma da nedenler arasında
·         Cerrahi ekibe ait nedenler ve ekip uyumsuzluğu da unutulmamalıdır!

B – Mekanik hata ve yetersizlikler, kazalar

·         Oksijen kesilmesi!
·         Yanlış bağlantılar, sistemlerin yapılmayan bakım ve kontrolleri ..
·         Gaz kaçakları ,
·         Solunum yolu araçlarında ( tüp, lastik anestezi borusu vs. mekanik tıkaçlar – kırılmalar, pozisyon değişimine bağlı gözden kaçanlar, entübasyon tüpün çıkması, entübasyon kusurları, erken ekstübasyon ve sonrası solunum yetmezliği ), yetersiz güvenlik ve takip ..
·         İv. yollara ait sorunlar, damar yoluna hava kaçması, toksik ilaç reaksiyonları, yanlış ilaç uygulamalar..

C – Yetersiz organizasyon

·         Denetim ve yardım yetersizliği
·          İzleme ait ( monitörizasyon ) yetersizlikler
·         Ayılma odası eksiklikleri veya yetersiz hasta takibi

D – Dolaşımsal sorunlar

·         Hipovolemi, aşırı ilaç yükleme..

E – Solunumsal sorunlar

·         Mide içeriği aspirasyonu – Mendelson sendromu.
·         Entübasyon sorunları ( yanlış, farketmeme, tüp’ün çıkması farkedememe )
·         Hipoventilasyon – hipoksi

F – Hastanın yandaş hastalıkları

·         Önemli rol alan diğer durumdur. ASA mutlaka belirlenmelidir.

 

  • ENDOTRAKEAL ENTÜBASYON KOMPLİKASYONLARI

Yapılırken

·         Diş dudak yumuşak damak ve doku zedelenmesi
·         Servikal vertebra hasarı – kırık çıkık
·         Göze travma
·         Mediastinel amfizem – trakeal rüptür ( kötü sonuçlanır )
·         Retro faringeal abse – travma
·         Gastrik aspirasyon
·         Özofagus entübasyonu
·         Yetersiz tüp yerleşimi – tek akciğer ventilasyonu ( genelde sağ )
·         Çene çıkığı

Entübasyon süresince

·         Tüpte tıkanma , kırılma ,daralma
·         İrritasyon
·         Trakeal rüptür
·         Mide içeriği aspirasyonu
·         Mukazada ülserasyon

Ekstübasyon sırasında

·         Erken ekstübasyon
·         Glottik hasar
·         Laringo – bronk spazm
·         Aspirasyon
·         Aritmi ve hatta kardiak arrest

Post op. dönemde

·         Boğaz ağrısı ( 0 – 72 saat ) – en sık
·         Glottiste ödem
·         Enfeksiyon
·         Vokal kord yaralanması
·         Dil siniri hasarı
·         Laringeal ülserasyon
·         Trakeal yaralanma ve daralma
·         Disfaji – yutma güçlüğü

Entübasyon öcesi öneri  :  Yaşlı, aritmi eğilimli, kardiovasküler stabilitesi tam olmayan, hipertansif hastada entübasyondan öncesi 1 dk. da 1 – 2 cc fentanil yada 0,5 mg / kg. aritmal % 2  iv. puşe edin, sonra entübasyonu yapın..Anestezi derin olsun..Eğer laringoskopide laringeal ödem , hiperemi varsa, birde kontrendikasyon yoksa küçük doz kortizonu ekstübasyondan 20 dk .önce uygulayın ( 25 -40 mg. prednisolon iv. )

**

 

  • OKSİJEN VERME YOLLARI

Temel ilkeler

· Oksijen kaynağı ne olursa olsun , 30 – 60 psi * (2 – 4 atm.) basınç ta oksijen verilebilmelidir

· Yüze iyi oturan maske yada rezervuar balonla % 100 O 2 verilebilir

· Nazal kanül yada kateter ile alveole ulaşacak O 2 % 50 yi geçemez

Oksijen çadırları , % 75 e kadar oksijenlenmeyi sağlar. Pediatri ağırlıklıdır

·  Enkübatörler , yaklaşık 34 derece ısı ile % 50 – 70 nem ile , % 50 ye kadar O 2 verirler

 

**

 

  • ANESTEZİDE HİPOKSİ NEDENLERİ

·         İnspire gaz kaynağındaki oksijen yetersizliği
·         Ventilasyondaki yetmezlikler , hava yolu tıkanması , şantlar , ventilasyon /  perfüzyon bozuklukları
·         Oksijene alımındaki güçlükler , anemi , asidoz ,akciğer ödemi
·         Oksijenin taşınmasındaki bozukluklar , kan ve sıvı kayıpları
·         Dolaşımsal bozukluklar , myokard hasarı , aritmi , venöz dönüşte engeller
·         Oksijenin doku ulaşımındaki engeller , asidoz, hipokapni
·       Anestezi öncesi var olan hastaya ait nedenler

**

 

  • PULS OKSİMETRE İÇİN ;

·         Arteriel pulsasyonlar – atımlar arasındaki ışın ( kızıl ötesi & kırmızı ) emilimleri rakamsal değişikliklerin temelidir

·         % 70 – 100 arasındaki değerleri, % 5 ± hata payı ile verir

·         Veriler 5 – 8 sn.de algılanan nabız verilerinin ortalamasıdır

·         Prob akciğerlerden uzaklaştıkça yanıt süresi uzar,  parmakta 35 sn. iken, kulakta 20 sn.dir

·         Karbon monoksit zehirlenmesinde yüksek değerleri verir !

·         Metilen mavisi, indigo kırmızısı kullanımında düşük değerleri verir !

·         Ameliyat lambasına yakınlık, florasan, parlak ışık yanlış değere neden olabilir

·         Tekrarlayan hareketlilik durumlarında değer düşük çıkar

·         Nabız basıncı ( sistol – diastol basıncı ) düşünce – zayıf nabız alma – değer yanlış çıkar

·         Cila ve oje varlığında değeri azalır

·         Sensörleri yanlış bağlı ise düşük değeri yüksek, yüksek değeri düşük gösterir

**

 

  • KAPNOGRAM VE END TİDAL KARBONDİOKSİT

Normal end tidal ve arteriel CO 2 farkı ( d CO 2 ) 2 – 5 mmHg.dir. Bu değer alveoler ölü boşluğu yansıtır.

·         Akciğer arter basıncı azalırsa
·         Dik hasta pozisyonlarında
·         Akciğer embolisinde
·         KOA Hastalıklarında

Bu değer ( dCO 2 ) yükselir!

 

Arteriel pCO 2 = 35 – 45  mmHg ( normal )
ETCO 2 =  30  – 43 mmHg  ( normal )
end tidal ( ET ) : alveol içinde – en uç hava yolunda ..
Kullanılan oksijenin %  80 ‘i  karbondioksit üretir.

 

  • End – Tidal CO 2 ‘ i yükselten nedenler :

·         Hipoventilasyon
·         Sodyum bikarbonat
·         Laparoskopi + CO 2 kullanımı
·         Anestezi solunumdevre hatası ( yetersiz taze gaz,tekrar soluma,hatalı absorban,tükenmiş sodalime )
·         Hipertermi , maling hipertermi
·         Ölçer cihaz ( kapnograf ) hortumunda su
·         Turnikede gevşeme ( ortopedi )

 

  • End – Tidal CO 2 ‘ i düşüren nedenler :

·         Hiperventilasyon
·         Apnö,devrede tıkanma – kırılma
·         Kaçak
·         Hipotermi
·         Akciğer ödem başlangıcı
·         Hava embolisi
·         Kalp debi azalması – akciğer kan akımında azalma

**

 

  • ALKOL VE ANESTEZİ

Akut alkol zehirlenmesi

·         Solunum depresyonu
·         Hipoglisemi
·         Elektrolit , asit – baz denge bozuklukları
·         Hipotermi
·         Kr. kullanımda karaciğer ve pankreas bozuklukları !
·         Santral ve periferik nörolojik defektler
·         Beraberinde intihar olasılıklarında başka ilaç alımı !

 

Anestezi Uygulaması:

·     Elektif koşullarda ameliyat ertelenir
·     Olanaklı ise op. öncesi sıvı ve elektrolitin yerine konması , hipoglesiminin varsa tedavisi
·     Aspirasyona dikkat ! acil entübasyon !
·     Düşük doz anestezi bile toksik etkili olabilir.İndüksiyonda düşük doz ilaç seçimi ve kontrollü anestezi gereksinimi vardır , dikkat
·     Operasyon sonrası solunum deprese olabilir !

Kronik alkolizm

·         Deliryum ( akut eksiklik sendromu )
·         Karaciğer hasarına bağlı kestirilemeyen ve değişen anestezi gereksinimi
·         Karaciğer , pankreas , SSS bulguları
·         Beslenme bozuklukları

Anestezi

·         Anestezik gereksinim artabilir,indüksiyonda ve idamede doz artımı gerekebilir !Ancak dikkat !
·         Operasyon öncesi saatlerde , yoksunluk ( bırakma ) tedavisi denenmemelidir
·         Ameliyattan 3 saat sonrasına kadar yoksunluk belirtileri gözlenebilir !

 

  • AMELİYATHANELERİN HAVALANDIRILMASI

 Ameliyathaneler :

  • Sıcaklık 20 – 23 o C , rölatif nem % 30 – 60 olmalı
  • Komşu odalar ve koridorlara göre amaliyathanelerde + basınç olmalı ( kontaminasyonu önler )
  • % 90 üzeri hava filtrasyonu sağlanmalı
  • Hava tavandan verilir, yere yakın noktadan terkedilir
  • Laminer hava akımı sabit bir hızda , yatay yada dikey olarak yönlendirilebilen ,etkin HEPA filtreden geçirilerek verilmelidir ( özellikle ortopedi , protez cerrahisi )
  • Saatte en az 15 filtre edilen hava kullanılır
  • 2 ayrı filtre sistemi ile ilkinden %30 ve üzeri ,ikincisinden % 90 ve üzeri etkinlik amaçlanır

Yoğun Bakımlar :

  • Sıcaklık 21 – 24 o C , rölatif nem % 40 olmalıdır
  • İmmün sistem hastalıkların barındırıldığı odalarda + basınç uygulanır ( genel olanlarda aranmaz )
  • Saatte en az 6 – 12 filtre edilen hava kullanılır

**

 

  • ANESTEZİ HASTA BİLGİLENDİRME – ONAM FORMU ÖRNEĞİ

Arkadaşlar aşağıda oldukça detaylı sunduğum “ anestezi onam form ” örneğini kafanızda şekillendirerek, şefiniz (anestezi uzmanı bulunmadığında cerrah’a) yokluğunda benzeri bir matbu belgeyi hastalara okutarak imza altına almak gerekecek..Günümüzde artık anestezist’in olmadığı ve tek teknisyenli ameliyathaneler ve merkezler pek kalmadı gibi ya !, ama yinede bilginizde olsun derim..

Onam belgesinden arzulanan durum kısaca :

·         Planlanmış tedavinin niteliği
·         Var olan riskler , komplikasyonlar , fayda ve yararlar
·         Diğer alternatif yaklaşımlar
·         Oluşabilecek problemler ve karşılıklı istekler

Tam olarak açıklanarak, kabulü imza ile belgelenmiş olmasıdır.

·         Yazılmayanlar yapılmamış kabul edilir !

onam form örneği için bakınız..

**

 

  • AKCİĞER KOMPLİKASYONLARINDA RİSK FAKTÖRLERİ

Akciğer Komplikasyonlarında Risk Faktörleri kısaca;

·         Öksürük
·         Dispne
·         Pulmoner hastalık
·         Sigara
·         Obesite
·         Abdominal veya torasik cerrahi
·         Diafragma cerrahisi
·         FEV1 <2 L ( normal : 2800 -3200 mlt – erişkin )
·         Pco2 >=45 mm Hg ( normal : 35 – 45 )
·         Po2 <=50 mm Hg ( normal : 95 – 97 )

 

– Sayfa Başına Dön –

 

önceki sayfa | sonraki sayfa